O spadku i testamencie słyszał chyba każdy z nas, ale czy wiemy czym jest zachowek? Jak się okazuje, warto zapoznać się z najważniejszymi informacjami dotyczącymi tej instytucji spadkowej, ponieważ to właśnie ona może dopomóc w staraniach o otrzymanie należnych środków finansowych po zmarłych krewnych.
Co trzeba wiedzieć o zachowku?
Pierwszą rzeczą na którą należy zwrócić uwagę jest to, że każdy ustawowy spadkobierca, z wyjątkami przewidzianymi w prawie spadkowym, ma prawo do zachowku. O przyznaniu zachowku bądź nie, decyduje sąd rejonowy lub okręgowy – w zależności od miejsca zamieszkania lub wysokości wnioskowanej kwoty. Wysokość otrzymanego zachowku jest dokładnie określona w prawie spadkowym. Kolejną rzeczą, którą należy wiedzieć o zachowku jest to, że rozliczany jest on w gotówce. Do zachowku nie wchodzą przedmioty wartościowe; niezależnie od tego czy mają one wartość realną czy sentymentalną.
Co zrobić, gdy testament jest niekorzystny?
Jeśli nie zgadzamy się z ostatnią wolą zmarłego zawsze można złożyć pozew do sądu. Jednakże do takiego posunięcia należy się bardzo dobrze przygotować. Najlepiej w pierwszej kolejności udać się do prawnika i dokładnie przeanalizować z nim treść testamentu. Prawnik po zapoznaniu się ze sprawą odpowie na pytanie czy istnieje prawna możliwość obalenia testamentu oraz jakie trzeba podjąć działania. Pomoże również napisać odpowiedni pozew do sądu, a w razie konieczności będzie przedstawicielem na rozprawie. W przypadku sprawy spadkowej nie jest wymagana obecność przedstawiciela prawnego i wszystko można załatwiać na własną rękę, jednakże niewiele osób na tyle zna prawo, aby być pewnym wygranej, toteż skorzystanie z usług kancelarii prawnej jest wskazane.
Komu należy się zachowek?
Zasady dotyczące dziedziczenia spadku podlegają w Polsce określonym przepisom prawa. Dotyczy to zarówno sytuacji, kiedy zmarły pozostawił testament, jak i sytuacji, kiedy takowego testamentu nie ma. Prawo decyduje o pierwszeństwie woli wyrażonej w testamencie nad dziedziczeniem ustawowym, to znaczy, że jeśli spadkodawca zapisał majątek komuś innemu, niż najbliższym krewnym, jego decyzja ma moc obowiązującą. Jednak jeśli spadkobiercą jest ktoś inny, najbliżsi krewni, pominięci w testamencie, mają prawo do tak zwanego zachowku. Do grupy uprawnionych do tego typu świadczenia należą małżonek zmarłego, dzieci, wnuki oraz rodzice. Zachowek jest swoistym zabezpieczeniem finansowym wobec osób, które w normalnym trybie byłyby spadkobiercami zmarłego. Przepisy kodeksu cywilnego określają jego wysokość jako połowę sumy, która przypadałaby danej osobie w przypadku dziedziczenia ustawowego. O zachowek można się ubiegać także wtedy, kiedy osoba mająca do niego prawo została co prawda uwzględniona w testamencie, ale przypadająca na nią część spadku jest mniejsza niż należny jej ustawowo zachowek.
A komu nie?
Natomiast zachowek nie przysługuje tym, którzy odrzucili spadek, bądź zrzekli się dziedziczenia. Zrzeczenie się dziedziczenia następuje poprzez spisanie umowy w formie aktu notarialnego jeszcze za życia spadkodawcy i dotyczy także dzieci osoby zrzekającej się, chyba, że umowa stanowi inaczej. Nie ma prawa do zachowku także małżonek w przypadku orzeczenia rozwodu czy separacji lub odsunięty od dziedziczenia na skutek złożonego pozwu o rozwód lub separację z jego winy, o ile pozew jest uzasadniony. Wreszcie zachowek nie przysługuje tak zwanym spadkobiercom niegodnym. Orzeczenie przez sąd powyższej sytuacji oznacza pozbawienie prawa do dziedziczenia, a zatem i do zachowku i może nastąpić, jeśli dana osoba dopuściła się umyślnego przestępstwa wobec spadkodawcy lub bezprawnych działań w stosunku do testamentu.